Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e saldırısının ardından İsrail’in Gazze’ye yönelik bombardımanı 15’inci gününde. Her iki tarafta toplam can kaybı 5 bini aştı. Ancak bölgedekiler, şiddetin Gazze ile sınırlı olmadığını, İsrail işgali altındaki Batı Şeria’ya da sıçradığını söylüyor.
Bölgedeki gelişmeleri takip eden bazı insan hakları örgütleri, İsrail ordusunun kontrol noktaları ve “uluslararası hukuka aykırı” olarak nitelendirilen İsrail yerleşimlerinin bulunduğu Batı Şeria’da yıllardır Filistinlilere yönelik şiddet ve baskı uygulandığını belirtiyor.
BBC Türkçeİnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) İsrail ve Filistin Direktörü Ömer Şakir, 7 Ekim’den bu yana şiddet ve baskıda artış yaşandığını söyledi.
Bölgedeki güvenilir kaynaklara işaret eden Şakir, son günlerde yerleşimci şiddeti nedeniyle çok daha fazla Filistinlinin topraklarını terk etmek zorunda kaldığını belirtirken, diğer taraftan Filistin Esirler Kulübü’nün raporlarına göre bu sayının çok daha fazla olduğunu belirtiyor. Tutukluların sayısı neredeyse iki katına çıktı.
“Dünyanın odağı İsrail ve Gazze’de olup bitenler üzerindeyken, İsrail güçlerinin ve yerleşimcilerin Batı Şeria topraklarının kontrolünü maksimuma çıkarma hedeflerini ilerletme fırsatını yakaladıkları ve hatta baskıcı ve hukuksuz eylemlerini yoğunlaştırdıkları açıktır.” Şakir.
7 Ekim’den bu yana en az 69 Filistinli hayatını kaybetti
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin 20 Ekim tarihli açıklamasına göre, 7 Ekim’den bu yana Batı Şeria’da 15’i çocuk ve 1’i kadın olmak üzere 69 Filistinli İsrail güçleri tarafından öldürüldü. Filistin Sağlık Bakanlığı, bu sayının 75’e ulaştığı belirtildi.
Dünyanın birçok yerinde faaliyet gösteren Defense for Children International adlı örgüt, 19 Ekim’de sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, İsrail güçlerinin son 24 saat içinde Batı Şeria’da dört Filistinli çocuğu vurarak öldürdüğünü duyurdu.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri de bölgedeki yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik şiddetinin arttığını, 6 Filistinlinin silahlı yerleşimciler tarafından öldürüldüğünü ve bazı toplulukların zorla evlerinden uzaklaştırıldığını belirtti.
Açıklamada ayrıca Batı Şeria’da Filistinlilere ve İsrail genelinde Araplara yönelik keyfi, hukuka aykırı gözaltıların ve kötü muamelelerin arttığı belirtildi.
Reuters’in haberine göre Batı Şeria’da son iki haftada 900’den fazla Filistinli gözaltına alındı.
BM yetkilileri, “Batı Şeria’da hızla kötüleşen insan hakları durumu ve yasadışı öldürücü güç kullanımının artmasından son derece kaygılıyız” dedi.
“Son 13 gün içinde Batı Şeria’daki pek çok Filistinlinin, hayat kurtaran bakım için hastanelere erişim de dahil olmak üzere hareket özgürlüğü engellendi. Hareket özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar, meşru bir amaca ulaşmak için gerekli ve orantılı olmalıdır.”
BM Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı’nın (UNRWA) 20 Ekim’de yaptığı açıklamaya göre, İsrail güçlerinin geniş çaplı operasyonları nedeniyle Batı Şeria’daki Tulkarim ve Işık Şems mülteci kampları ile Ciftlik ve El Halil’deki okullar hâlâ kapalı.
UNRWA sağlık merkezleri Tulkarim ve Nur Şems’in yanı sıra Azzun, Kudüs (Eski şehir), El Halil ve Budrus’ta da çalışmıyor.
‘Resmi olmayan bir yerinden etme politikası’
BBC TürkçeEl Halil’de yaşayan insan hakları savunucusu Issa Amro, ‘a konuşan Batı Şeria’da “gayri resmi yer değiştirme” politikasının uygulandığını, İsrail askerlerinin ve yerleşimcilerin insanları korkutup bazı bölgeleri terk etmeye zorladığını söylüyor.
Amro, yaklaşık 500 Filistinlinin İsrail kontrolündeki C Bölgesi’ni terk ettiğini, El Halil’deki bazı komşularının da evlerini terk ettiğini belirtiyor.
7 Ekim’den bu yana bölgede sokağa çıkma yasağının olduğunu ve insanların tedirginlik yaşadığını belirten Amro, “Akrabası veya parası olanlar gidiyor. Bazıları da ellerinde olsa gider diyor. Bize izin bile verilmiyor.” Dışarı çıkıp balkonda oturun. Çamaşır asmak için çatıya çıktığınızda aşağıdan bağırıyorlar.”
Geçtiğimiz saatlerde bir anne, baba ve çocuğun bölgeyi terk etmek için evinin önüne sokağa çıktığını anlatan Amro, “Sokaktaki askerler aileye silah doğrultarak ‘Evinize girin ya da gidin’ dediler. seni vuracağız.”
Amro ayrıca birçok yerleşimcinin askeri üniforma giydiğini, bu nedenle yerleşimcileri askerlerden ayırmanın zor olduğunu belirtiyor.
İsrail’in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, 9 Ekim’de yaptığı açıklamada, İsrail sınırları ve Batı Şeria’daki yerleşim birimleri etrafında konuşlanan sivil “güvenlik ekiplerine” dağıtılmak üzere 10 bin silah satın alınacağını duyurdu.
Times of Israel’in haberine göre Ben-Gvir, halihazırda 4 bin silahın temin edildiğini ve bölgeye derhal dağıtılacağını söyledi.
İsrail’de yayınlanan Haaretz gazetesi, İsrail Ulusal Güvenlik Bakanlığı’nın bu yılın başında açıkladığı yeni bilgilere dayandırarak, Batı Şeria’daki yerleşim birimlerinde silah sahibi olma oranının ülkenin geri kalanına göre önemli ölçüde yüksek olduğunu bildirdi.
Geçtiğimiz günlerde Reuters’a konuşan İsrail ordusu sözcüsü Yarbay Jonathan Conricus, Hamas’ın Lübnan sınırı ve Batı Şeria da dahil olmak üzere “İsrail’i iki veya üç cepheli bir savaşa sokmaya çalıştığını” ve “tehdidin arttığını” söyledi.
‘Biz Hamas değiliz’
Günlerdir devam eden diplomatik görüşmelerin ardından İsrail, Batılı ülkelerin desteğiyle Gazze’ye kara operasyonuna hazırlanıyor.
İsrailli liderler Hamas’ın yeryüzünden silineceğini ve Gazze’nin bir daha eski haline dönmeyeceğini ilan etti.
Ancak Batı Şeria’da yaşayanlar, İsrail ordusunun ve yerleşimcilerin artan baskısının İsrail’in savaş hedeflerine aykırı olduğunu söylüyor.
İnsan hakları savunucusu Amro, İsrail ordusunun Hamas’a karşı savaştığını söylediğini ancak kendisinin ve diğer birçok sivilin Hamas olmadığını vurguluyor ve şöyle diyor:
“Yerleşimciler savaşı, Filistinlileri bu bölgelerden sürme yönündeki siyasi hayallerini gerçekleştirmek için kullanıyor.”
7 Ekim’den önce Batı Şeria
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) İsrail ve Filistin Direktörü Şakir, İsrail’in Batı Şeria’da yıllardır hukuka aykırı cinayetler ve yargısız infazlar da dahil olmak üzere “sistematik olarak aşırı güç kullandığını” ve yalnızca yaşam tehdidinin olduğu ülkelerde yangın çıkardığını söyledi. İnsan hakları gerekliliklerine uymadığını söylüyor.
Şakir, 7 Ekim öncesinde bile Batı Şeria’da Filistinlilere yönelik benzeri görülmemiş düzeyde şiddet ve baskının yaşandığını ve rekor sayıda Filistinlinin öldürüldüğünü belirtiyor.
Şakir, “Bu, BM’nin sistematik olarak ölümleri kaydetmeye başlamasından bu yana en yüksek rakamdı. Bu aynı zamanda 7 Ekim’den önce yasal işlem yapılmadan veya tutuklanmadan gözaltına alınan en yüksek Filistinli sayısıydı” dedi.
“İsrailli yerleşimci şiddeti de önemli ölçüde arttı. BM’ye göre 2023’ün ilk sekiz ayında günde üç yerleşimci şiddeti olayı yaşanıyordu. Bu geçen yıl günde iki vakaydı.”
Reuters, 17 Ekim’de Gazze’deki El Ahli Hastanesi patlamasının ardından Filistinlilerin Batı Şeria’nın Ramallah kentinde Mahmud Abbas’ı protesto ettiğini yazdı. Filistin polisi göstericilere göz yaşartıcı gaz ve ses bombalarıyla karşılık verdi.
Batı Şeria’da Mahmud Abbas’a yönelik memnuniyetsizliğin yıllardır arttığı belirtiliyor. Şakir, “Filistin otoritesinin bir süredir Filistinlileri sistematik olarak tutukladığını ve işkence yaptığını biliyoruz” diyor.
